O opinię dotycząc obecności dzieci na pogrzebie oraz rozmawiania z nimi o śmierci zapytaliśmy Monikę Grześ – psychologa i terapeutę w Przystani Psychologicznej (www.przystan-psychologiczna.pl) oraz realizatora programu Szkoła dla Rodziców i Wychowawców przy CMPPP - treningu umiejętności rodzicielskich…
Rozumienie i postrzeganie przez dziecko takiego wydarzenia jak śmierć i pogrzeb jest zależne od jego wieku i usposobienia.
U dzieci sześcioletnich pojawia się większa świadomość tego, czym jest śmierć, dzieci zwykle kojarzą ją z podeszłym wiekiem, a u siedmiolatków pojawia się już podejrzenie, że kiedyś umrą. Dzieci w tym wieku można już zabrać na pogrzeb, jednak jest to zależne od tego, czy dziecko podchodzi do tego tematu spokojnie, jak bardzo było związane z osobą, która odeszła.
Dziewięcio-, dziesięciolatki to dzieci, które już wiele rozumieją. Tutaj rodzice sami muszą zdecydować jak bardzo szczegółowe powinno być tłumaczenie dotyczące śmierci. Udzielając wyjaśnień warto brać pod uwagę zadawane przez dziecko pytania i odpowiadać na tyle szczegółowo, na ile dziecko wykazuje zainteresowanie tematem.
Często, gdy umiera ktoś bliski dorośli starają się ochronić dziecko przed swoim smutkiem, żalem, gniewem, boją się mówić o śmierci. Jednak nawet gdy dorosły nic nie mówi dziecko wyczuwa atmosferę, emocje i snuje domysły na temat tego, co się mogło wydarzyć. Wyobrażenia dziecka zazwyczaj są znacznie straszniejsze od rzeczywistości.
Gdy umiera ktoś bliski dzieci przeżywają podobne emocje, co dorośli, dlatego warto rozmawiać z nimi o śmierci i związanym z nią przygnębieniem. Z perspektywy dziecka informacja, o tym, co się wydarzyło jest bardzo ważna. Daje ona możliwość odreagowania emocjonalnego. Niewyrażone uczucia zalegają, dlatego nie ma nic złego w tym, że dziecko widzi, gdy rodzic płacze i samo też płacze. W ten sposób uwalnia zalegające uczucia.
Mówiąc o śmierci można użyć analogii do roślin, które najpierw rozkwitają a potem obumierają, jednak wciąż pamiętamy jakie były piękne. Podobnie dzieje się z ludźmi - także pamiętamy tych, którzy umarli takimi jacy byli za życia. Można też zaproponować dziecku narysowanie tego co czuje, bądź osoby z którą się żegna lub napisanie listu z dobrymi wspomnieniami związanymi z osobą, która odeszła.
Rozmawiając z dzieckiem o pogrzebie, śmierci należy kierować się kilkoma zasadami:
1. Zawsze mów dziecku prawdę.
2. Bądź gotowy/gotowa spokojnie przyjąć gwałtowne wybuchy emocjonalne i niezgodę dziecka na informację o śmierci kogoś bliskiego.
3. Z reguły nie wystarczy jedna rozmowa, warto przygotować się na dodatkowe wyjaśnienia po czasie i powtarzanie wyjaśnień.
4. Gdy umiera ktoś bliski powiedz dziecku jasno, że nie jest to jego wina.
5. Dziecko nie potrzebuje teologicznego wykładu na temat śmierci i tego, co dzieje się potem.
6. Daj zrozumienie dla jego emocji i udzielaj informacji na wszelkie pytania.
