Jednak pomimo tego, że sektor pożyczek pozabankowych w formie obecnej istnieje już od około dekady i pomimo rosnącego zainteresowania ofertą firm pożyczkowych, z dużą dozą pewności można powiedzieć, że poziom wiedzy polskiego społeczeństwa na temat specyfiki sektora pożyczkowego nadal znajduje się raczej na niskim poziomie.
Niestety, chaos informacyjny jest dodatkowy potęgowany również przez prasę oraz portale internetowe, które z jednej strony informują o różnych aferach dotyczących "pożyczek w parabankach", zaś z drugiej strony przeważnie nie zadają sobie żadnego trudu, aby opisywać sytuację w sposób precyzyjny i zgodny chociażby z regulacjami zawartymi w odpowiednich przepisach polskiego prawa.
O czym więc przede wszystkim powinni wiedzieć klienci, którzy zamierzają skorzystać z pożyczek pozabankowych po raz pierwszy?
Oto krótki poradnik dedykowany jednak również klientom, którzy posiadają pewne doświadczenie z usługami firm pożyczkowych (a także dziennikarzom prasowym oraz internetowym).
Co należy wiedzieć pożyczając pozabankowo?
W polskich realiach nagminnie stosuje się takie pojęcia, jak "firma pożyczkowa", "parabank" czy "instytucja pożyczkowa" w sposób właściwie całkowicie wymienny, co wprowadza w błąd konsumentów.
Bardzo często jesteśmy przekonani co do tego, że każdy podmiot udzielający pożyczek pozabankowych de facto jest "parabankiem". Oczywiście, tego rodzaju przeświadczenie jest jak najbardziej błędne.
Uchwalona już dość dawno temu Ustawa o Kredycie Konsumenckim pozwala na odróżnienie pojęć "parabanku" (w odniesieniu do podmiotów udzielających pożyczek) oraz "instytucji pożyczkowej".
1. Status prawny pożyczkodawcy pozabankowego
Instytucja pożyczkowa to firma działająca zgodnie z odpowiednimi regulacjami zawartymi we wspominanej Ustawie, a także widniejąca w Rejestrze Instytucji Pożyczkowych działającym przy KNF.
W praktyce oznacza to po prostu, że instytucje pożyczkowe nie mogą np. dowolnie kształtować kosztów udzielanych przez siebie pożyczek (kwestia maksymalnego dostępnego poziomu RRSO jest regulowana przez Ustawę o Kredycie Konsumenckim).
Instytucja pożyczkowa nie może również stosować "ukrytych zapisów" w oferowanej klientom umowie, stosować tzw. klauzul niedozwolonych lub też dowolnie naliczać np. kosztów monitów z wezwaniami do zapłaty.
Wszystko to bowiem jest z jednej strony regulowane przez polskie przepisy, zaś z drugiej stanowi przedmiot kontroli ze strony Komisji Nadzoru Finansowego.
Co natomiast z tzw. parabankami?
Najkrócej rzecz ujmując można powiedzieć, że są to podmioty udzielające pożyczek na zasadzie omijania przepisów polskiego prawa. W odniesieniu do ofert tego rodzaju firm klient niestety nie może mieć już żadnej pewności np. jeżeli chodzi o ewentualne ukryte zapisy lub nadmiernie wysokie koszty pożyczek.
Warto dodać, że sporo parabanków widnieje na Liście Ostrzeżeń KNF, co oczywiście w odniesieniu do instytucji pożyczkowych nie może mieć miejsca (te firmy są na bieżąco poddawane kontroli).
Jak odróżnić instytucję pożyczkową od parabanku? Wbrew pozorom, jest to bardzo proste: wystarczy sprawdzić, czy dany podmiot widnieje we wspominanym Rejestrze Instytucji Pożyczkowych działającym przez KNF.
2. Koszty pożyczki
Obecnie chyba najbardziej popularnym parametrem obrazującym koszty produktów pożyczkowych czy kredytowych jest RRSO, czyli Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania.
Początkujący klienci bardzo często porównują ze sobą różne oferty bazując wręcz wyłącznie na wysokości RRSO. Warto więc mieć świadomość, że Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania jest konstruktem o pochodzeniu raczej politycznym, niż ekonomicznym.
Parametr ten został wprowadzony w celu uproszczenia obrazu sektora pożyczkowego i kredytowego: obecnie instytucje pożyczkowe oraz banki mają prawny obowiązek informować o wysokości RRSO nawet w swoich materiałach reklamowych.
Jednocześnie jednak RRSO jest parametrem wysoce zawodnym, a zastosowanie tego konstruktu w celu porównywania atrakcyjności finansowej różnych ofert ma sens jedynie wtedy, gdy zostają spełnione dwa kryteria:
- 1. Obie oferty dotyczą pożyczki pozabankowej/kredytu z dokładnie takim samym okresem spłaty
- 2. W przypadku obu ofert klient ma do czynienia z takim samym charakterem raty, np. rat stałych lub rat malejących
Widzimy więc, że to, co powinno nas interesować przede wszystkim w procesie porównywania różnych ofert to nie wysokość RRSO, lecz realny koszt danej pożyczki liczony w zł.
Oczywiście, warto zwracać uwagę również na koszty nie wchodzące w skład w RRSO, a więc między innymi wysokość opłat za ewentualne przedłużenie okresu umowy lub też refinansowanie pożyczki.
3. Porównywarka online nie zawsze powie Ci prawdę
Klienci firm pożyczkowych w celu porównywania ofert pożyczek pozabankowych czy też kredytów w bankach posługują się tzw. porównywarkami, które są dostępne online i można korzystać z nich przeważnie całkowicie darmowo.
Dlaczego jednak takie rozwiązania nie stanowią metody idealnej?
Bardzo często "oficjalna" oferta przedstawiana np. na głównej stronie danego portalu porównującego pożyczki online jest opatrzona dopiskiem: "Informacja nie stanowi oferty handlowej w świetle polskiego prawa".
Oznacza to po prostu, że w celu dokładnego sprawdzenia kosztów i warunków spłaty należy bazować na informacjach podawanych przez firmę pożyczkową lub bank w prospektach informacyjnych oraz ramowych umowach pożyczki.
Tymczasem, porównywarki online przeważnie zestawiają ze sobą właśnie to, co de facto nie stanowi właściwej oferty danego podmiotu, a więc "informację nie będącą ofertą handlową w świetle polskiego prawa".
Oczywiście, nie należy też popadać w paranoję. Piotr Szula ze Zgaś Ryzyko.pl porównał pożyczki pozabankowe online i z jego analiz wynika, że nawet jeżeli występują jakieś odstępstwa, to są one niewielkie. Tym samym nie ma się co obawiać, że składając wniosek przez porównywarkę pożyczek pozabankowych, otrzymamy zgoła inną ofertę od faktycznego pożyczkodawcy.
4. Pożyczka "za darmo" to jedynie promocja, a nie oferta bazowa
Na forach internetowych można znaleźć sporo gniewnych opinii klientów, którzy:
- 1. Zaciągnęli darmową pożyczkę (pożyczka przy RRSO 0%) w instytucji pożyczkowej
- 2. Nie spłacili zaciągniętego zobowiązania w przewidzianym przez umowę terminie
- 3. Otrzymali od instytucji pożyczkowej wezwanie do spłaty pożyczki zgodnie ze standardową tabelą kosztów, czyli już nie "za darmo"
Skąd biorą się tego rodzaju nieporozumienia?
Niestety, praktyka pokazuje, że polscy klienci w dużej części nadal nie wyrobili w sobie nawyków czytania treści dokumentów, które podpisują.
Podkreślmy więc wyraźnie, że oferta pożyczek przy RRSO wynoszącym 0% zawsze i bez wyjątków jest promocją, natomiast każda promocja posiada swój regulamin, którego należy przestrzegać, jeżeli chce się z owej promocji skorzystać.
W przypadku pożyczek za darmo kluczowym punktem regulaminu zawsze jest konieczność spłaty pożyczki w przewidzianym przez umowę terminie.
W przeciwnym wypadku po prostu łamiemy regulamin promocji, co oznacza, że warunki promocyjne automatycznie przestają nas obowiązywać. Nie ma w tym żadnego "haczyka" ani tajemnicy, wystarczy czytanie podpisywanych dokumentów (do umowy o pierwszą darmową pożyczkę instytucja pożyczkowa zawsze dołącza zresztą również regulamin promocji, co czyni sprawę jeszcze bardziej oczywistą).
Więcej na temat darmowego pożyczania możesz przeczytać w tym artykule, autorstwa Piotra Szuli z portalu Zgaś Ryzyko: https://zgasryzyko.pl/pozyczki-chwilowki-online/za-darmo-bez-prowizji/.
5. Pożyczki pozabankowe to już nie tylko chwilówki
Warto wiedzieć, że współczesny sektor pożyczek pozabankowych z pewnością nie jest już tą samą branżą, co jeszcze w latach 90. Zmiany dotyczą nie tylko bezpieczeństwa pożyczek oraz regulacji i kontroli ze strony powołanych do tego podmiotów, ale również spektrum rozwiązań dostępnych w ofertach dzisiejszych instytucji pożyczkowych.
Oprócz tzw. chwilówek mamy więc do wyboru również na przykład pożyczki ratalne, linie pożyczkowe, a nawet różne oferty dedykowane precyzyjnie określonym grupom klientom, jak pożyczki dla osób zmotoryzowanych na remont auta lub zakup nowego pojazdu.
Również sama struktura ofert współczesnych instytucji pożyczkowych jest dość złożona.
Klienci mogą korzystać między innymi z takich opcji jak:
- 1. Realizacja wniosku pożyczkowego w całości online
- 2. Wypłata pożyczki z pominięciem obiegu bankowego, czyli wypłata przez czek GIRO
- 3. Przedłużenie okresu trwania pożyczki lub jej refinansowania
- 4. Programy lojalnościowe dla stałych klientów oraz różne inne promocje
- 5. Możliwość indywidualnego negocjowania warunków pożyczki z instytucją pożyczkową
- 6. Możliwość szybkiej weryfikacji danych osobowych przez usługi Kontomatik czy Instantor
Oczywiście, to tylko wybrane faktory. Dlaczego jednak jest to ważne z perspektywy klienta?
Tak duża liczba czynników, które mogą wchodzić w skład oferty danej instytucji pożyczkowej pozwala nam na dobór rozwiązania możliwie jak najdokładniej dopasowanego do naszych potrzeb.
Nie chcemy, aby pożyczka została przelana na rachunek bankowy?
Wystarczy znaleźć instytucję pożyczkową, która umożliwia wypłatę pożyczki przez czek
GIRO. Interesuje nas większa kwota pożyczki oraz dłuższy okres spłaty?
Zamiast chwilówki możemy zdecydować się na pożyczkę ratalną.
Mamy zamiar korzystać z usług danej firmy pożyczkowej więcej, niż jeden raz?
Warto zwrócić uwagę na obecność programu lojalnościowego, a także jego specyfikę.
6. "Pożyczki bez baz" nie istnieją
Klienci często są przekonani, że instytucje pożyczkowe właściwie nie realizują takiego procesu, jak weryfikacja zdolności kredytowej.
Wystarczy, że złożymy wniosek o pożyczkę pozabankową bez sprawdzania baz i już: pieniądze lądują na naszym koncie. Oczywiście, nie jest to prawda.
Każda instytucja pożyczkowa sprawdza historię kredytową klienta. Różnica może polegać co najwyżej na tym, że jeden podmiot dokonuje takiej weryfikacji w BIK, a inny w KRD lub innym Biurze Informacji Gospodarczej.
