Stres to nasza reakcja na bodziec pochodzący ze świata zewnętrznego, który wymaga z naszej strony podjęcia jakichś działań (reakcji). Na bodziec wywołujący stres nie mamy wpływu, ale już naszą reakcję możemy dostosować do danej sytuacji, jest ona od nas zależna. Dlatego, aby poradzić sobie ze stresem musimy wypracować w sobie odpowiednie reakcje na stres, aby stres nas zmotywował do działania, a nie sparaliżował.
Na pytania czym jest stres, jakie reakcje na nas wymusza oraz jak radzić sobie ze stresem odpowiada psycholog Pani Monika Kotlarek.
Familie: Jakie są reakcje na stres?
Psycholog Monika Kotlarek: Objawy w stresie mogą być fizyczne np. zawroty głowy, dzwonienie w uszach, uczucie wyczerpania, rozstrój żołądka, brak popędu płciowego, ból w klatce piersiowej i przyspieszone bicie serca, nadkwaśność, czy nawet wypadanie włosów.
Psychiczne m.in. drażliwość, irracjonalny strach, niezdolność do koncentracji, wahania nastroju, poczucie samotności, a nawet ataki paniki czy depresja.
Behawioralne, czyli związane z zachowaniem np. objadanie się, wycofanie się z relacji społecznych, nadmierny sen lub jego brak, obgryzanie paznokci, wyrywanie włosów, a w skrajnych wypadkach zwiększone spożycie alkoholu lub narkotyków.
Familie: Jak zminimalizować stres, żeby mu się nie poddawać?
Psycholog Monika Kotlarek: Na każdego działa kojąco coś zupełnie innego. Najważniejsze, to odnaleźć to, co nas relaksuje. Czy to gorąca kąpiel, kubek herbaty i książka, spacer z psem czy jogging. Wszyscy mamy swoje sposoby na oderwanie myśli i zadbanie o higienę psychiczną. Warto spróbować wszystkiego. Na pewno coś zadziała i na nas.
Familie: Czy kobiety są bardziej podatne na stres niż mężczyźni? Czy może jest odwrotnie?
Psycholog Monika Kotlarek: Kobiety są bardziej podatne na stres (zwłaszcza, gdy godzą pracę zawodową np. z wychowaniem dziecka) i dłużej się on u nich utrzymuje. Natomiast równocześnie dużo lepiej kobiety radzą sobie z pokonywaniem stresu. Znajdują więcej sposobów na to i chętnie z nich korzystają.
Familie: Jak się motywować do dalszego działania, gdy jesteśmy narażeni na duży stres np. w pracy?
Psycholog Monika Kotlarek: To długotrwały i energochłonny proces, ale nie jest to niemożliwe. To wyrabianie sobie nowego nawyku myślowego (trwa to około 28 dni), polegającego na tym, by każde słowo problem/kłopot zamienić w głowie na wyzwanie/doświadczenie. Musimy nauczyć się patrzeć na zadania jak na lekcje, które podsuwa nam życie. Nie zawsze zdamy ją na piątkę, ale się czegoś nauczymy (nawet tego, jak czegoś nie robić). Warto spróbować już dziś, w domu, od najdrobniejszych rzeczy.
Zamiana słów pomoże nam zmienić całkowicie myślenie na bardziej pozytywne, przez co łatwiej opanujemy sytuacje stresowe i do każdej nowości podejdziemy z ciekawością i zainteresowaniem, a nie przepełnieni lękiem przed niewiadomą. Można to robić nawet na głos, trochę “na siłę”, aż zmienimy swój sposób myślenia. Warto.
Familie: Czy stres w pracy inaczej wpływa na człowieka niż stres w domu? Czy rozróżnia się różne natężenia stresu?
Psycholog Monika Kotlarek: Nie ma znaczenia czy stres jest w domu, czy w pracy, czy w szkole. Najważniejsze jest to, jaka jest nasza osobista odporność na niego i jak nauczymy się sobie z nim radzić.
Nie ma jakiejś konkretnej skali natężenia stresu ogólnego. Dodatkowo warto wspomnieć, że wyróżniamy 3 rodzaje stresu.
- Dystres – reakcja na zagrożenie, utrudnienie, pojawia się w momencie zadziałania stresora.
- Eustres – to stres, który pozytywnie nas mobilizuje do działania.
- Neustres – bodziec zupełnie neutralny dla danej osoby (mimo, iż dla innych może być dystresem lub eustresem).
Familie: Jaki stres stwarza największe zagrożenie dla zdrowia człowieka?
Psycholog Monika Kotlarek: Taki, z którym nie umiemy sobie poradzić. Taki, który przerasta nasze psychiczne zasoby do radzenia sobie z nim. Każdy stres jest zagrożeniem, jeśli go nie zniwelujemy i nie rozładujemy. Stres, który się gromadzi i jest bagatelizowany, może się zakończyć chorobami, obniżeniem odporności, depresją, a w skrajnych sytuacjach także wypaleniem zawodowym i samobójstwem.
Familie: Jak radzić sobie ze stresem? Czy są na to jakieś sposoby?
Psycholog Monika Kotlarek: Wyróżniamy następujące sposoby radzenia sobie ze stresem:
- Zidentyfikuj problem. Zadaj sobie pytanie, co wyzwala Twój lęk i zapisz możliwe rozwiązania dla każdego problemu. Mając przed sobą czarno na białym rozpisane, co sprawia, że się stresujesz, łatwiej będzie Ci zidentyfikować i zrozumieć problem.
- Ćwicz regularnie. Nawet jeśli miałby to być spacer z psem czy przyjacielem – pozostań aktywny! Zajrzyj do siłowni na lekcje jogi lub pilatesu, te ćwiczenia, poza rozciąganiem i relaksacją mięśni, uczą także sposobów medytacji, która pomoże Ci lepiej oddychać i poznać swoje ciało.
- Odpocznij. Sen pomaga organizmowi uzupełnić zapasy energii. Wystarczy już 30 minut drzemki aby lepiej sobie radzić z przeciwnościami losu i stresem.
- Weź gorącą kąpiel lub idź na masaż. Poświęć trochę czasu tylko dla siebie. Zanurz się w wannie z dobra książką. Odpocznij. Jeśli to możliwe-skorzystaj z masażu. Pomaga natychmiastowo złagodzić napięcia, rozluźnia mięśnie i sprawia, że od razu poczujesz się lepiej.
- Spędzaj czas z przyjaciółmi. Bądź z ludźmi, z którymi się dobrze bawisz, które Cię rozśmieszają, są pomocne i po prostu przyjemnie się z nimi przebywa. Czasem warto obgadać swoje problemy z przyjacielem, który spojrzy na nie z innego, bardziej obiektywnego punktu widzenia.
- Podróżuj. Jeśli to możliwe, zaplanuj wyjazd. Nawet wypad do rodziny lub przyjaciół na noc może pomóc Ci spojrzeć świeżym okiem na różne problemy. Spędź bezstresowe wakacje albo chociaż weekend. Poświeć ten czas na to, żeby wyłączyć umysł na jakikolwiek stres.
- Rób to, co kochasz. Przeczytaj dobrą książkę, obejrzyj film, pomaluj paznokcie, majsterkuj. Znajdź czas na swoje ulubione czynności chociaż przez chwilę każdego dnia lub PRZYNAJMNIEJ raz w tygodniu, aby pomóc umysłowi oderwać się od problemów i znowu się uśmiechać :)
- Myśl pozytywnie. Trzymaj głowę wysoko i zachowaj optymizm. Następnym razem gdy poczujesz, że wpadasz w dołek, a nic innego nie zadziała – po prostu się uśmiechnij. Nawet leciutki uśmiech na siłę pomaga nam poprawić nastrój.
Lub techniki relaksacyjne, których uczymy pacjentów na konsultacjach i które mogą stosować sami jak wizualizacja, kontrolowane oddychanie czy relaksacja związana z napinaniem i rozluźnianiem konkretnych partii mięśniowych.
Za konsultację merytoryczną dziękuję psycholog pani Monice Kotlarek.
Monika Kotlarek - ukończyła Szkołę Wyższą Psychologii Społecznej we Wrocławiu. W listopadzie 2012 roku postanowiła swoją pasją podzielić się z innymi i zaczęła pisać bloga. To tutaj dzieli się cząstką siebie i nauki.
Prywatnie lubi podróże, fascynuje ją Australia, uwielbia biegać, kocha swojego psa, kota i szczura.
Prowadzi bloga: www.psycholog-pisze.pl
