Kolka niemowlęca – czym jest?
Kolka niemowlęca jest dolegliwością o charakterze czynnościowej dysfunkcji układu pokarmowego, o jeszcze niejasnej etiologii. Obecna jest u wielu dzieci, a dane epidemiologiczne są sprzeczne – wskazują, że 10, 20, a nawet 40% prawidłowo odżywionych niemowląt doznaje kolki niemowlęcej. Ten rodzaj dysfunkcji układu trawiennego jest również najczęstszym zaburzeniem występującym u dzieci przed ukończeniem roczku. Najczęstszym momentem pojawienia się kolki jest okres około 4-6. tygodnia życia malucha, a kończy się zazwyczaj między 3. a 6. miesiącem życia.
Przyczyny kolki u niemowlaka
Badacze wskazują różne grupy czynników wywołujących objawy kolki, wśród nich wyróżnia się przyczyny:
- gastroenterologiczne,
- środowiskowe,
- emocjonalne,
- genetyczne.
Osią dysfunkcji czynnościowej jest nieprawidłowa praca jelit niemowlęcia, która wywołana jest niedojrzałą motoryką mięśni budujących układ pokarmowy. Skutkuje to zaburzeniami czynności wydzielniczych enzymów biorących udział w trawieniu oraz aktywnych hormonów. Dzieci doświadczające objawów kolki jelitowej mają istotnie podwyższone stężenie motyliny – związku chemicznego aktywnego biologicznie, który odpowiada za wzmożone tempo motoryki układu trawiennego.
Objawy kolki często obecne są u dzieci źle reagujących na niektóre produkty spożywcze – nadwrażliwości i alergie pokarmowe, np. na białko mleka krowiego, obecne są u około 40% maluchów zmagających się z kolkami. Jednym z czynników wzmagających kolki jelitowe u niemowląt jest dym tytoniowy. Z tego powodu, między innymi, małe dzieci nigdy nie powinny przebywać w towarzystwie osób palących.
Zaburzenie o postaci kolki częściej występuje u tych maluchów, które w chwili urodzenia miały bardzo niską masę ciała, a także u wcześniaków. Jest częstsze w rodzinach o wysokim statusie materialnym oraz w tych, u których inne dzieci lub rodzice cierpieli z powodu kolki. Istotnym czynnikiem zwiększającym szanse na zaburzenia trawienne u niemowląt jest niewłaściwa więź rodzica z dzieckiem i co za tym idzie, nieprawidłowa pielęgnacja malucha. Obecnie naukowcy wskazują także na możliwe związki występowania zaburzeń gastrycznych u niemowląt z nieprawidłową florą bakteryjną jelit.
Objawy kolki, na szczęście, nie odbijają się negatywnie na rozwoju fizycznym malucha, nie wpływają także na ogólny stan zdrowia. Jednak gdy kolki są częste i mocno nasilone, należy skonsultować się z pediatrą, który zdiagnozuje przyczynę i pomoże zwalczyć dolegliwości malucha.
Objawy kolki u niemowlaka
Niemowlęta mają bardzo ograniczony repertuar komunikatów kierowanych do środowiska. Ból, głód, pragnienie, każdy dyskomfort wyrażają płaczem – i tak też jest w przypadku kolki jelitowej. Jednym z jej najbardziej widocznych przejawów jest nagły, głośny i niedający się uciszyć płacz. Przed jego wystąpieniem często niemowlęta stają się niespokojne, pojawia się pobudzenie psychoruchowe – prężenie i wyprostowywanie nóżek, kulenie nóżek i podciąganie ich w stronę brzuszka, zaciskanie dłoni w piąstki, napinanie mięśni brzuszka, a także widoczne na buzi dziecka grymasy i zaczerwienienie. Częstym efektem kolki jest nadprodukcja gazów w jelitach malucha – jego brzuszek się powiększa, a dziecko oddaje ich nadmiar. Czasem wypróżnienie u malucha przynosi ulgę w objawach, jednak zazwyczaj jest ona chwilowa.
Jak leczyć kolkę niemowlęcą?
Decyzja o tym, jak leczyć kolkę jelitową, powinna być ustalona z lekarzem – najlepiej specjalistą pediatrii. Jednak istnieją domowe, nieinwazyjne metody, które można bezpiecznie stosować u dzieci, w przypadku, gdy dolegliwość pojawia się sporadycznie, a maluch nie prezentuje objawów wskazujących na inne, poważniejsze dysfunkcje.
Istotą profilaktyki przeciwkolkowej jest zapobieganie połykaniu przez malucha powietrza. Dlatego warto zadbać o właściwą pozycję podczas karmienia piersią czy butelką oraz skontrolować, czy wargi dziecka dokładnie przylegają do brodawki sutkowej lub smoczka. Dla dzieci karmionych pokarmami modyfikowanymi stworzono specjalne butelki ze smoczkami, opisywanymi jako przeciwkolkowe, których systemy odpowietrzające zapobiegają połykaniu powietrza przez niemowlę. Jeśli karmienie z jakiegoś powodu jest utrudnione, należy skorzystać z porady położnej.
W przypadku wystąpienia objawów kolki – płaczu, oddawania gazów i pobudzenia psychoruchowego, warto zrobić maluszkowi ciepłą kąpiel, a w jej trakcie delikatnie rozmasować mu brzuszek. Działanie takie rozluźni jego mięśnie, ułatwi wydalanie gazów i wypróżnienie, a co za tym idzie, zredukuje jego dyskomfort.
Bibliografia:
- J. Rusin, Kolka niemowlęca – czym jest, jak leczyć?,https://www.aptelia.pl/czytelnia/a469-Kolka_niemowleca__czym_jest_jak_leczyc, [dostęp: 23.10.2022]
- M. Kolary, Co na kolki u niemowlaka?,https://www.aptelia.pl/czytelnia/a501-Co_na_kolki_u_niemowlaka, [dostęp: 23.10.2022]
- M. Czerwionka-Szaflarska, J. Gawryjołek, Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej, https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/10046/8547, [dostęp: 23.10.2022]
- M. Martinelli, D. Ummarino, F. P. Giugliano, E. Sciorio, C. Tortora, D. Bruzzese, D. De Giovanni, I. Rutigliano, S. Valenti, C. Romano A. Campanozzi, E. Miele, A. Staiano, Skuteczność standaryzowanego wyciągu z Matricaria chamomilla L., Melissa officinalis L. i tyndalizowanych bakterii z gatunku Lactobacillus acidophilus (HA122) w kolce niemowlęcej — otwarte badanie z randomizacją i grupą kontrolną, https://swiatneonatologii.pl/wp-content/uploads/2022/03/Badania-Humana-benelife-Acolic.pdf, [dostęp: 23.10.2022]
