Budowanie odporności w ciąży

Tak, tak wygląda ta bardziej atrakcyjna strona jesieni. Na przeciwległym biegunie doznań wszelakich w tym czasie znajduje się jesienna plucha, zimno, różnice temperatur sprzyjające przegrzaniu albo zmarznięciu, oraz, a może przede wszystkim wzrost zachorowalności na wszelkie infekcje, zwłaszcza te wirusowe. Wszyscy kichają, prychają, czyszczą zatkane katarem nosy i … sieją wirusami na prawo i na lewo.

Przeziębienie, grypa, nawet zapalenie płuc mogą dotknąć każdego, a więc także kobiety w ciąży. Jednak obciążenie organizmu ciężarnej kobiety stwarza dodatkowe zagrożenie, zarówno dla przyszłej mamy, jak i dla nienarodzonego dziecka. Choroba infekcyjna może mieć negatywny wpływ nie tylko dla organizmu matki, niestety może także źle wpływać na rozwój płodu. W skrajnych przypadkach infekcja i jej powikłania mogą się nawet stać przyczyną poronienia czy też przedterminowego porodu. Właśnie dlatego trzeba koniecznie i to możliwie jak najlepiej zadbać o własną odporność w czasie ciąży.

Istotne znaczenie dla stanu indywidualnej odporności organizmu ma wiele czynników zewnętrznych. Wśród nich szalenie istotna jest odpowiednia dieta.

Co jeść w ciąży, by jej nie zaszkodzić, a jednocześnie wzmocnić odporność?

Dieta w czasie ciąży powinna być urozmaicona i wysokoodżywcza. Po co? By zapewnić prawidłowy rozwój płodu przy jednoczesnym zachowaniu pełni zdrowia matki. W okresie wzmożonej zachorowalności na choroby infekcyjne (jesień-zima) każda ciężarna powinna szczególnie zadbać o dobrze zbilansowaną dietę, która z jednej strony wzmocni odporność, z drugiej strony natomiast zminimalizuje ryzyko wystąpienia infekcji. Składniki, które wpływają na układ odpornościowy, występują w podstawowych produktach spożywczych, zatem wprowadzenie ich do diety nie powinno stanowić problemu.

W przypadku gdy z jakiegoś powodu pewne grupy produktów zostaną wykluczone z codziennej diety, należy zastanowić się nad odpowiednią suplementacją. W okresie ciąży na przykład dość często występuje jadłowstręt na konkretne rodzaje pokarmu, takie np. jak mięso, jaja, nabiał czy też ryby. To ważne by ewentualne wprowadzenie suplementowania było wprowadzone we właściwym czasie, by uniknąć niepotrzebnych komplikacji (np. anemia, niski poziom żelaza czy też różnego rodzaju awitaminozy i ZAWSZE (!) po konsultacji z lekarzem prowadzącym ciążę!

Witaminy

Odpowiednia podaż witamin wspierających odporność jest w okresie ciąży bardzo ważna. Chodzi przede wszystkim o witaminy z grupy A, E, D i C.

Witamina A 

Witamina A wpływa na produkcję ciał odpornościowych, utrzymuje ciągłość błon śluzowych, nie dopuszczając do inwazji drobnoustrojów, wpływa także ochronnie na błony śluzowe. Prowitamina A (beta-karoten) jest przeciwutleniaczem, chroniącym komórki układu odpornościowego. Witamina A i beta-karoten powszechnie występują w żywności, więc ich niedobory są bardzo rzadkie. Niedobory te najczęściej związane są z niedożywieniem organizmu. Suplementy diety dla kobiet ciężarnych często zawierają bezpieczną ilość witaminy A. Źródłami witaminy A są: przetwory mleczne, jaja, ryby masło. Natomiast źródłami beta-karotenu są: żółte i pomarańczowe warzywa oraz owoce, a także zielone warzywa liściaste.

Uwaga!

Nadmiar witaminy A może mieć toksyczny wpływ na płód, dlatego nie powinno się dublować tego składnika w innych preparatach. W tym względzie zalecana jest duża ostrożność!

Witamina E

Jest silnym przeciwutleniaczem. Obecna jest w błonach wszystkich komórek, gdzie efektywnie inaktywuje wolne rodniki. Źródłami witaminy E są przede wszystkim oleje, orzechy i pestki oraz warzywa liściaste;

Witamina D 

Ma szalenie istotne znaczenie dla ogólnej odporności organizmu na wszelkie rodzaju infekcje. Najważniejszym źródłem witaminy D jest słońce. Synteza skórna pod wpływem promieniowania słonecznego UVB może pokryć aż 90% dziennego zapotrzebowania na witaminę D. Obecne zalecenia żywieniowe wskazują na konieczność suplementacji witaminą D z uwagi na zbyt małą ekspozycję na promienie słoneczne i jej niską zawartość w produktach spożywczych. Dawka powinna być dostosowana do aktualnego poziomu tej witaminy we krwi. Źródła witaminy D - tłuste ryby (np. węgorz, łosoś, śledź, makrela);

Witamina C

Witamina C jest szybko zużywana w trakcie infekcji, jej duże ilości znajdują się w ciałach odpornościowych. Dzięki działaniu przeciwutleniającemu chroni tkanki przed uszkodzeniem. Działa również pobudzająco na układ odpornościowy, szczególnie w połączeniu z witaminą E. Ponieważ witamina C jest szybko zużywana przez leukocyty, w okresie jesienno-zimowym powinno się zwiększyć jej spożycie przede wszystkim przez stałą obecność w diecie świeżych warzyw i owoców. Najlepsze źródła witaminy C - świeża papryka, owoce jagodowe, cytrusy, kapusta.

Uwaga!

Witamina C jest niestabilna w wysokich temperaturach, utlenia się w 60 stopniach, dlatego dodawanie soku z cytryny do bardzo gorącej herbaty wpłynie tylko na walory smakowe herbaty, bez wpływu na zdrowie.

Składniki mineralne

W diecie kobiety ciężarnej szalenie istotne znaczenie dla poprawy odporności mają także takie składniki mineralne jak selen, cynk i żelazo.

Selen 

Selen to silny przeciwutleniacz. Jego niedobór może powodować osłabienie odporności, co jest równoznaczne ze zwiększeniem podatności na infekcje wirusowe i bakteryjne. Dobre źródła selenu - ryby i owoce morza, orzechy i produkty pełnoziarniste (zwłaszcza kasza gryczana);

Cynk 

Bierze udział w produkcji ciał odpornościowych, w związku z tym powinien być bardzo istotnym składnikiem diety. Jeśli dieta kobiety ciężarnej nie jest odpowiednio skomponowana i dużo w niej wysokoprzetworzonych produktów, to jest ryzyko, że podaż cynku do organizmu jest zbyt mała. Źródła cynku - ogólnodostępne i tanie produkty spożywcze takie jak pełnoziarniste produkty zbożowe (pieczywo razowe, kasza gryczana), sery oraz mięso i jego przetwory;

Żelazo 

Żelazo jest bardzo istotnym składnikiem diety kobiety ciężarnej z uwagi na zwiększającą się w tym okresie objętość krwi. Ma wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Wpływa również na odporność, gdyż jest warunkiem właściwego funkcjonowania komórek układu odpornościowego. Źródła żelaza - przede wszystkim mięso, w którym znajduje się najlepiej przyswajalne tzw. żelazo hemowe.

Pamiętaj!

Żelazo lepiej wchłania się do organizmu w towarzystwie witaminy C, dlatego do porcji bogatego w żelazo mięsa konieczna jest surówka, lub świeży owoc do posiłku bogate w witaminę C.

Tłuszcze

Na odporność organizmu wpływa także spożywanie tłuszczów. Najzdrowszymi z tłuszczy są przede wszystkim wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT), kwasy z rodziny omega-3, a także kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA). Działają one immunomodulująco i przeciwzapalnie.

Źródła zdrowych tłuszczów:

• Tłuste ryby morskie są fundamentem zdrowej diety. Wysoką zawartość kwasów omega-3 ma łosoś, ale także miruna, mintaj i morszczuk;
• Siemię lniane – ta naturalna broń przeciw anemii jest prawdziwym skarbem natury! Oprócz kwasów omega-3, siemię lniane pomaga w walce z częstymi w ciąży: anemią i niedokrwistością;
• Pestki dyni, słonecznika – źródła kwasów DHA;
• Orzechy włoskie - ze wszystkich dostępnych orzechów, orzechy włoskie zawierają najwięcej kwasów omega-3! Wzmacniają odporność, układ nerwowy i układ krążenia;
• Awokado –zawiera jednonienasycone kwasy tłuszczowe, które świetnie wpływają na układ hormonalny i dodatkowo wzmacniają odporność;
• Szprotki i sardynki – bardzo cenne składniki diety;

A oleje? Jakie oleje wybrać jako szczególnie cenne w ciąży?

• Olej z pestek dyni – szalenie cenny z uwagi na spore ilości luteiny, składnika niezwykle ważnego dla rozwoju układu nerwowego i narządu wzroku;
• Olej lniany – szalenie wartościowe źródło kwasów omega-3;

Uwaga!

Zarówno olej pestek z dyni, jak i olej lniany należy spożywać TYLKO w daniach przygotowywanych na zimno! Nie nadają się one do obróbki cieplnej, bo tracą swoje cenne właściwości.

Co jeść lub pić, jeśli się w trakcie ciąży zachoruje?

Jeśli w trakcie ciąży dojdzie już do przeziębienia, warto wspomóc się domowymi metodami wzmacniającymi siły organizmu. Co robić?

Po pierwsze - bardzo ważna jest odpowiednia podaż płynów. Oprócz wody można pić takie płyny, które pomogą w walce z przeziębieniem, czyli:

• napar z kwiatostanu lipy z dodatkiem imbiru i miodu - jest szczególnie zalecany przy pierwszych objawach „przeziębienia”. Kwiatostan lipy działa napotnie i przeciwzapalnie, pomaga również w walce z kaszlem. Imbir to naturalny antybiotyk, dodatkowo ma działanie rozgrzewające. Miód działa przeciwkaszlowo;
• zakwas buraczany, który prócz działania wzmacniającego, dostarcza witamin i składników mineralnych, jest naturalnym probiotykiem, wspomaga odporność i przyspiesza regenerację.

Po drugie - przy przeziębieniu w czasie ciąży ważna jest odpowiednia podaż witaminy C. Warto więc wprowadzić do diety cytrusy, paprykę, pomidory.

Uwaga!

Czy jakieś domowe sposoby walki z przeziębieniem mogą zaszkodzić w trakcie ciąży? Większość naturalnych sposobów walki z przeziębieniem jest bezpieczna dla ciężarnych kobiet. Należy jednak zwrócić uwagę na indywidualne nietolerancje i dolegliwości po spożyciu niektórych produktów.