Autyzm, który objawia się już przed 2. rokiem życia, należy do całościowych zaburzeń rozwojowych i dotyczy różnych sfer funkcjonowania dziecka. Obecnie coraz powszechniej używa się terminu spektrum zaburzeń autystycznych – ASD. Choroby, jakie wchodzą w skład grupy całościowych zaburzeń rozwojowych nie są dobrze wyodrębnione i nie wykluczają współwystępowania innych zaburzeń.
Dziecko autystyczne – jak poznać?
Objawy autyzmu pojawiają się najczęściej w wieku 1,5 do 3 lat. Gdy zaczyna cię niepokoić coś w rozwoju dziecka, być może odbiega on od rozwoju rodzeństwa, gdy było w podobnym wieku, a może wydaje się, że pewne umiejętności dziecka zaczęły zanikać. Nie lekceważ takiej sytuacji. Diagnoza z zakresu całościowych zaburzeń rozwoju, jak autyzm dziecięcy czy zespół Aspergera to nie wyrok, lecz wyzwanie i szansa na podjęcie skutecznych działań. ASD charakteryzują zaburzenia komunikacji społecznych, werbalnych i niewerbalnych, a także wzorce zachowania i zainteresowań oraz aktywność. Zachowania, będące pierwszymi objawami autyzmu, które powinny zwrócić uwagę rodziców to:
Interakcje społeczne
- Rzadki kontakt wzrokowy.
- Brak wskazywania dla pokazania rzeczy, którymi dziecko jest zainteresowane.
- Dziecko nie potrzebuje uwspólnienia uwagi. Dla przykładu, nie patrzy na przedmiot, który pokazujemy i nie ma potrzeby przynoszenia, np. zabawek rodzicom.
- Większe zainteresowanie przedmiotami niż ludźmi.
- Preferowanie samotnej zabawy.
- Niepodejmowanie prób zwrócenia uwagi rodzica.
- Bycie w „swoim świecie”.
- Nieodpowiadanie na podejmowane przez rodzica próby zabawy,
- Unikanie lub ignorowanie innych dzieci.
Komunikacja
- Brak gaworzenia do 11 miesiąca życia.
- Brak rekompensowania trudności w wymowie prostymi gestami, jak np. „pa,pa”.
- Nie wypowiadanie pojedynczych słów jeszcze w 16. miesiącu życia.
- Brak reakcji na swoje imię,
- Brak fraz dwuwyrazowych, zawierających rzeczownik i czasownik. Dziecko dwuletnie powinno już nazywać osoby, przedmioty i czynności, z którymi ma kontakt. Zna już wypowiedzi dwuwyrazowe, choć często jeszcze bez odmiany. Używa zdrobnień i rozumie proste zdania, polecenia i wykonuje je. Potrafi wskazywać i nazwać znane przedmioty, osoby, zwierzęta na obrazkach. Jego umiejętności językowe i zasób słów szybko się rozwijają.
Zachowanie:
- Dziwne lub powtarzające się ruchy palców rąk lub dłoni (trzepotanie, kręcenie).
- Ograniczone preferencje żywieniowe. Dziecko chce jeść stale ten sam rodzaj pokarmów, na przykład tylko słone lub w postaci papek.
- Nadwrażliwość na pewne dźwięki, światło i faktury.
- Niechęć do ubrań z określonego materiału lub ogólnie ubrań.
- Dziecko nie przepada za przytulaniem lub przeciwnie, podchodzi do każdego i mocno go ściska bądź też samo uwielbia być bardzo mocno przytulane.
- Pewne rytuały. Dziecko wykonuje aktywności w określonej sekwencji.
- Nietypowe zainteresowania.
- Nietypowe dla wieku dziecka lęki, obawy.
- Dziecko bawi się zabawkami w sposób niezgodny z ich przeznaczeniem. Wącha je, stuka nimi, szereguje, przesuwa przed oczami. W tym wieku dziecko powinno już rozwijać zabawę tematyczną, naśladując dorosłych i odtwarzając swoje przeżycia, np. badanie i pielęgnacja lalki, jazda autem.
- Nie odpowiada na uśmiech, nie inicjuje zabaw z opiekunem.
Czasami rodzicom trudno jest oszacować, czy dziecko rozwija się prawidłowo, czy też trzeba już przedsięwziąć jakieś kroki. Tymczasem zwłoka działa na niekorzyść dziecka. Traci czas, podczas gdy rówieśnicy szybko się rozwijają. Wczesna diagnoza oraz odpowiednia intensywna terapia, polegająca na wspomaganiu obszarów rozwoju, w których dziecko odbiega od rówieśników, zwiększają szansę, że autystyczne dziecko będzie lepiej funkcjonowało w przyszłości.
ZOBACZ RÓWNIEŻ:
Autyzm – jak rozpoznać go u dziecka? Jak pomóc?>>
Syndrom Aspergera u dzieci - objawy i leczenie>>
